Ponza

Ponza taşı, yurdumuzda oldukça yaygın rezervleri bulunan doğal hafif bir agregadır. Pomza taşı, dünyada yeni olmamakla beraber, ülkemize ise son 20 yılda girmeye başlamış ve değeri yeni anlaşılmaya başlanan volkanik kaynaklı bir kayaçtır. Ponza (pomza) terimi İtalyanca kökenli bir sözcüktür. Farklı dillerde farklı isimleri vardır. Örneğin Fransızca’da Ponce, İngilizce’de iri taneli olanlar Pumice, ince taneli olanlar Pumicite , Almanca’da iri taneli olanlar Bims, ince taneli olanlar Bimstein olarak adlandırılmaktadır. Türkçe’de ise süngertaşı, köpüktaşı, nasırtaşı, hışırtaşı, küvek, kisir gibi pek çok adla bilinmektedir.

Ponza, boşluklara sahip, süngerimsi görünümde, volkanik olaylar sonucunda oluşmuş, kimyasal ve fiziksel etkilere dayanıklı, gözenekli ve camsı görünümde volkanik kaynaklı bir madendir. Oluşumu esnasında mevcudiyedindeki gazların aniden uçması ve aniden soğumasından dolayı, üzerinde ve iç kısımlarında sayısız gözeneğe sahiptir. Gözenekler arasında boşluklarda bağlantı bulunmadığından, düşük permeabiliteye sahiptir ve ısı ve ses yalıtım özelliği oldukça fazladır. Ponza kendisine has bazı özellikleri ile diğer volkanik kaynaklı camsı madenlerden (perlit, obsidyen, pekş-tayn) farklılaşır. Bunlardan rengi, gözenekliliği ve kristal suyunun olmaması ile bilinmekte.

Ponza Taşı Özellikleri

• mohs skalasına göre sertlik derecesi 5-6’dır.
• Bünyesinde %75’e kadar silis içeriği barındırabilir.
•  % 60-75 SiO2 , % 13-17 Al2O3 , % 1-3 Fe2O3 , % 1-2 CaO, % 7-8 Na2O – K2O ve eser miktarda TiO2 ve SO3 içeriğinden oluşmaktadır.
• Bünyesindeki yüksek SiO2 oranından dolayı abraziflik özellik göstermektedir.
• Abraziflik özelliğinden dolayı çeliği dahi aşındırabilecek özelliğe sahiptir.
• Bünyesinde bulundurduğu Al2O3 sayesinde ateşe ve yüksek ısıya yüksek derecede dayanım sağlayabilmektedir.
• Ayrıca bünyesindeki Na2O ve K2O elementleri nedeniyle tekstil sektöründe de kullanılmaktadır.

Ponza Çeşitleri

Ponza (Pomza taşı) asidik ve bazik olma durumuna göre asidik pomza ve bazik pomza olarak ikiye ayrılmaktadır. Bazik özellik gösteren ponza taşına bazaltik ponza veya scoria denmektetir. Bazik ponza koyu kahverengi renge sahip olmakla beraber 1-2 gr/cm3 özgül ağırlığa sahiptir. Asidik özellik gösteren ponza ise daha açık renklere sahip genellikle beyaz, krem gibi renklerde bulunmaktadır. Asidik ponzalar bazik olanlara göre daha yüksek silis oranına sahip olmasından dolayı inşaat sektöründe oldukça fazla talep görmektedir.

Bazik ponzalar ise içerdiği demir, magnezyum, aliminyum ve kalsiyum bileşenlerinden dolayı tarım sektöründe gübre ve toprak düzenleyini olarak ayrıca topraksız tarımda substrat olarak kullanılmaktadır.

Resimler